25η Νοεμβρίου, Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών

Η άσκηση βίας κατά των γυναικών αποτελεί μια από τις συνηθέστερες και βαθιά ριζωμένες ανά τον κόσμο παραβιάσεις των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Τα Ηνωμένα Έθνη ορίζουν την βία κατά των γυναικών ως «κάθε πράξη βίας με βάση το φύλο που προκαλεί ή είναι πιθανό να προκαλέσει, σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών για τέτοιες πράξεις, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας, είτε αυτό συμβαίνει στη δημόσια ή στην ιδιωτική ζωή» (Γενική Συνέλευση ψήφισμα 48/104,Διακήρυξη για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, 1993).

Τα θύματα

Δεν πρόκειται για μια γιορτή, ούτε για κάποια επέτειο. Είναι η αφορμή για όλες και όλους να στείλουν το δικό τους μήνυμα υπέρ της ισότητας και κατά των διακρίσεων τη στιγμή που σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, μία στις δέκα γυναίκες ηλικίας από 15 ετών και άνω έχει υποστεί κάποια μορφή βίας, ενώ μία στις δέκα δηλώνει ότι βίωσε σεξουαλική βία από ενήλικα πριν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας της. Μέσα σε ένα χρόνο 16,7 εκατομμύρια γυναίκες υπέστησαν σωματική βία ή σεξουαλική κακοποίηση σε χώρες της ΕΕ.

Σύμφωνα με την έρευνα της Action Aid πολλά, αν όχι τα περισσότερα, περιστατικά βίας δεν έρχονται ποτέ στο φως, αφού δεν καταγγέλλονται στις αρχές, αλλά ούτε αναφέρονται στις αρμόδιες οργανώσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι αν και ένας στους τέσσερις κατοίκους στην Ελλάδα γνωρίζουν ένα θύμα ενδοοικογενειακής βίας στη γειτονιά τους, πάνω από οχτώ στους δέκα δεν θεωρούν την ενδοοικογενειακή βία συνηθισμένο πρόβλημα.

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες στατιστικές της ΕΕ, μία στις τέσσερις Ελληνίδες άνω των 15 έχει βιώσει σωματική ή σεξουαλική βία τουλάχιστον μια φορά στη ζωή της. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με μελέτες το 21,3% των Ελληνίδων βιώνουν περιστατικά σωματικής ή σεξουαλικής βίας αλλά δεν το αναφέρουν, ποσοστό που είναι κατά 10 μονάδες πάνω από το μέσο όρο της ΕΕ (Ινστιτούτο Ισότητας της ΕΕ, 2017).

Τα χαμηλά ποσοστά καταγγελιών των περιστατικών βίας λειτουργούν ιδιαίτερα επιβαρυντικά σε ένα τόσο μείζον κοινωνικό ζήτημα, αφενός γιατί η συνεχόμενη έκθεση σε βία αφορά παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και αφετέρου γιατί δεν μπορεί να υπάρξει ούτε απονομή δικαιοσύνης ούτε κατάλληλη στήριξη των θυμάτων.

Αναφορικά με τη βία μεταξύ συντρόφων και τα θύματα βίας που κάλεσαν τη γραμμή SOS της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) την περίοδο Νοέμβρη 2016 με Νοέμβρη 2017, πρόκειται ως επί το πλείστον για Ελληνίδες θύματα (87%), που αντιπροσωπεύουν όλες ηλικιακές κατηγορίες, μορφωτικά επίπεδα, και εργασιακές καταστάσεις.

Οι θύτες

Αντίστοιχα, και οι δράστες προέρχονται από ποικίλα δημογραφικά και κοινωνικο-οικονομικά υπόβαθρα, όπως δείχνει αναλυτικά μια πρόσφατη μελέτη πεδίου για λογαριασμό της Γενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων (ΓΓΙΦ, 2018). Ωστόσο, μια ανάλυση των στατιστικών ευρημάτων, αποκαλύπτει την ύπαρξη συγκεκριμένων τάσεων. Ηλικιακά, η πλειοψηφία των δραστών, κοντά δηλαδή στο 70%, είναι μεταξύ 35 και 54 ετών, ενώ ένα πολύ μικρό ποσοστό (4,48%) φαίνεται να είναι νεαρότερης ηλικίας.

Σχετικά με το μορφωτικό επίπεδο, παρατηρείται μια ελαφριά υπερεκπροσώπηση αντρών χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου ανάμεσα στους δράστες, σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό Ελλήνων αντρών. Χαρακτηριστικά, 33,3% των δραστών ενδοοικογενειακής βίας δεν έχουν ολοκληρώσει την δευτεροβάθμια υποχρεωτική εκπαίδευση. Για εκείνους που έχουν ολοκληρώσει υποχρεωτική δευτεροβάθμια αλλά όχι τριτοβάθμια εκπαίδευση, το ποσοστό των δραστών είναι 37,7, ενώ για εκείνους πιο έχουν ολοκληρώσει και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, το ποσοστό είναι 29%.

Όπως επίσης τονίζεται στην μελέτη, η ανεργία των θυμάτων φαίνεται να είναι εκείνη που μετράει περισσότερο σε μια βίαια σχέση—ή μάλλον στη συνέχισή της. Ειδικότερα, το 37,7% των γυναικών-θυμάτων που έλαβαν μέρος στην έρευνα ήταν άνεργες, ποσοστό αντίστοιχο με εκείνο των γυναικών που κάλεσαν τη Γραμμή SOS της Γενικής Γραμματείας κατά την περίοδο 2016-2017 (28% ήταν άνεργες ή ανενεργές, σε σύγκριση με 22% που ήταν απασχολούμενες). Άρα συμπερασματικά φαίνεται ότι οι γυναίκες, λόγω της οικονομικής κρίσης, δεν έχασαν μόνο την οικονομική τους δύναμη, αλλά και την δυνατότητα να μένουν μακριά από βίαιους συντρόφους.

Όλοι οι αρμόδιοι φορείς χρειάζεται να συνεργαστούν για την αποτελεσματικότερη καταγραφή των περιστατικών αυτών, για την εκπαίδευση, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών, αλλά και του κοινού μέσα από κατάλληλες δράσεις. Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να σπάσει η σιωπή και η ανοχή από την κοινωνία και να μπει επιτέλους τέρμα στη βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών.

Η πολιτεία να αναλάβει τις δικές της ευθύνες και:

• Να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του πανελλαδικού Δικτύου όλων των Δομών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας κατά των Γυναικών.

• Να εφαρμόσει το ν.4604/2019 που αφορά τη λειτουργία του Δικτύου.

• Να προχωρήσει στην πλήρη εφαρμογή του ν.4531/2018 (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης).
Χρήστος Γ. Σπυρόπουλος

Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Προστασίας & Αλληλεγγύης

Δήμος Βύρωνα