Notos Voice Η φωνή των Νοτίων
Συνήθως η ατμόσφαιρα ηλεκτρίζεται μετά το άναμμα του χριστουγεννιάτικου δένδρου στην πλατεία Συντάγματος. Φέτος, όμως, η παράδοση έσπασε και η συζήτηση άναψε με τη γιορτινή φωταγώγηση της οδού Βασιλίσσης Σοφίας από το Ιδρυμα Ωνάση, στο πλαίσιο του προγράμματος του Δήμου Αθηναίων «Υιοθέτησε την πόλη σου». Η διαφορετική από τα συνηθισμένα πρόταση της Στέγης προκάλεσε αντιδράσεις, αρνητική κριτική και συζητήσεις για την αισθητική στον δημόσιο χώρο. Αξίζει, όμως, να ανάβουν τα λαμπάκια μας για μερικά λαμπιόνια;
«Η Αθήνα είναι μια πόλη ζωντανή, έχει πολλές κοινότητες, πολλές φωνές που δημιουργούν, καινοτομούν. Δεν υιοθετούμε τη λογική της ομογενοποίησης. Μια πόλη δεν είναι μονοθεματική. Η Στέγη μας πρότεινε μια καλλιτεχνική εγκατάσταση, ένα art installation και θεωρώ ότι είναι ωραίο να τα έχεις όλα, το παραδοσιακό και το σύγχρονο, να εκφράζονται όλοι. Το ασφαλές θα ήταν να μην κάνουμε τίποτα», λέει στην «Κ» ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης για το πρόγραμμα «Υιοθέτησε την πόλη σου» και την εορταστική φωταγώγηση της πρωτεύουσας, η οποία θα ολοκληρωθεί μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου.
Η καλλιτεχνική πρόταση της Στέγης ανήκει στον φωτιστή Γιώργο Τέλλο, γνωστό για τη συμμετοχή του στον φωτιστικό σχεδιασμό των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Σότσι το 2014, τον φωτισμό της Τεχνόπολης, του μεγάρου του ΟΤΕ και σημαντικών κτιρίων στο εξωτερικό. Η εναέρια εγκατάσταση που βλέπουμε εδώ και λίγα εικοσιτετράωρα στη Βασιλίσσης Σοφίας αποτελείται συνολικά από 612 φωτιστικά σώματα διαφορετικών μεγεθών και εκτείνεται από το ύψος του Δρομέα μέχρι την οδό Ακαδημίας. Ωστόσο, το έργο δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, όπως μας λέει ο Δημήτρης Θεοδωρόπουλος, σύμβουλος Στρατηγικής και Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση.
«Λόγω των τεχνικών απαιτήσεων ήταν υποχρεωτικό τα φώτα να είναι αναμμένα καθ’ όλη την προηγούμενη εβδομάδα προκειμένου να υλοποιηθεί και να ελεγχθεί ο ψηφιακός προγραμματισμός τους. Η τελική του μορφή θα είναι έτοιμη στις αρχές της επόμενης εβδομάδας προκειμένου το κοινό να βιώσει την κίνηση των φώτων που αλλάζουν χρώμα, σχήμα και μορφή. Βρίσκεται σε στάδιο προγραμματισμού με μπλε και λευκά χρώματα που όσο πλησιάζουμε στις γιορτές θα περάσει σε μια πιο χριστουγεννιάτικη εκδοχή. Συνειδητά δεν επιλέξαμε την παραδοσιακή πρόταση στολισμού. Η πόλη είναι ένας ζωντανός οργανισμός και αντίστοιχα επιθυμούμε να είναι και το υπάρχον έργο», σημειώνει ο κ. Θεοδωρόπουλος. Η φωτιστική εγκατάσταση θα συνοδεύεται από μια υπαίθρια έκθεση φωτογραφίας με στιγμές «χαράς της ζωής» από σύγχρονους Ελληνες φωτογράφους, όπως οι Χρήστος Σαρρής, Τάσος Βρεττός, Ανδρέας Σιμόπουλος, Πηνελόπη Γερασίμου.
Ο δήμος απηύθυνε μια ανοιχτή πρόσκληση για τη φωταγώγηση του κέντρου και των γειτονιών της Αθήνας στην οποία ανταποκρίθηκαν 19 φορείς, ιδρύματα και εταιρείες. Ανάμεσά τους είναι η Coca Cola, η Protergia, η ΔΕΗ, ο ΟΤΕ, η NRG, η Aegean, τα Αττικά Αρτοποιεία κ.ά. Είναι προφανές πως η Στέγη φέρει την πιο διακριτή καλλιτεχνική ταυτότητα. Οπως μας είπε ο κ. Μπακογιάννης, η συνεννόηση για την «υιοθέτηση» των δρόμων και την έγκριση των φωτιστικών προτάσεων έγινε απευθείας με τον δήμο.
Στόχος του δημάρχου είναι το κέντρο της πόλης να φωταγωγηθεί από τους 19 χορηγούς και τα λαμπιόνια που στόλιζαν μέχρι πέρυσι τις κεντρικές αρτηρίες της πρωτεύουσας να μεταφερθούν και να φωταγωγήσουν για πρώτη φορά γειτονιές και λεωφόρους στην περιφέρεια του ιστορικού κέντρου, όπως την Αγίου Μελετίου, την Ευελπίδων, τη Λεωφόρο Αθηνών, την Αχαρνών και τη Λιοσίων. Συνολικά, μέσω του προγράμματος θα φωτιστούν 22 δρόμοι και πλατείες, ενώ για πρώτη φορά θα γεμίσουν λαμπιόνια 43 νέοι δρόμοι της Αθήνας.
Τι είναι όμως αυτό που μας ξενίζει στον δημόσιο χριστουγεννιάτικο διάκοσμο – ειδικά όταν οι «παραδοσιακοί» Αγιοβασίληδες, τα κουκουνάρια και τα γκι, μικρή σχέση έχουν με την ελληνική παράδοση; Κατά την καθηγήτρια θεατρικού φωτισμού του ΑΠΘ Ελευθερία Ντεκώ η ενιαία αισθητική στον δημόσιο χώρο άλλοτε είναι χρήσιμη και άλλοτε όχι. «Το ασφαλές είναι να υπάρχει ενιαία αισθητική αλλά και ένα δημιουργικό ξάφνιασμα είναι καλοδεχούμενο. Δεν πρέπει να απορρίπτουμε μια πρόταση που μας ξενίζει. Είναι σημαντικό και μόνο που η Στέγη τόλμησε αυτή την καινοτομία, όπως και το πρόγραμμα του δήμου που δεν επιβαρύνει τους δημότες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ίσως θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της Βασιλίσσης Σοφίας με τα υπέροχα νεοκλασικά σπίτια. Στην καλλιτεχνική δημιουργία, όμως, δεν υπάρχει σωστό ή λάθος, ούτε πρέπει», σημειώνει.
Από την πλευρά του, ο αρχιτέκτονας Βαγγέλης Ζούγλος επισημαίνει την ανάγκη ενός κοινού άξονα όταν σχεδιάζεις για τον δημόσιο χώρο. «Εχει ενδιαφέρον η πρωτοβουλία της αποκεντροποίησης, αλλά με προβληματίζει ο τρόπος. Θα ήταν χρήσιμο ένα κοινό σκεπτικό που είχε σχεδιαστεί εκ των προτέρων και θα έβλεπα θετικά την ενεργοποίηση καλλιτεχνών από τους φορείς που συνεργάζονται με τον δήμο», σημειώνει.
Αν στα φώτα του Δήμου Αθηναίων και των 19 «αναδόχων» προσθέσουμε τα στολίδια και τα φώτα που θα βάλει και η Περιφέρεια Αττικής στις κολόνες ηλεκτροφωτισμού, είναι βέβαιο ότι η Αθήνα θα λάμψει αυτά τα Χριστούγεννα και είναι κάτι που το έχει ανάγκη. Ας ελπίσουμε όμως να μείνει λαμπερή και αφού σβήσουν τα φώτα.
