Ομιλία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ κατά τη συζήτηση επί της Συνταγματικής Αναθεώρησης στην Ολομέλεια της Βουλής

Ομιλία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ κατά τη συζήτηση επί της Συνταγματικής Αναθεώρησης στην Ολομέλεια της Βουλής

Κυρίες και κύριοι βουλευτές

Τον Ιούλιο του 2016 αναλάβαμε την πρωτοβουλία, ως πλειοψηφία κοινοβουλευτική τότε να ξεκινήσει η διαδικασία της Συνταγματικής Αναθεώρησης, προτάσσοντας μια δημόσια διαβούλευση και έναν εκτεταμένο δημόσιο διάλογο με τους πολίτες και με την κοινωνία των πολιτών, ώστε τα κόμματα όλα, οι πολιτικές δυνάμεις να γνωρίζουν τις προτάσεις, τις αγωνίες, τις απόψεις της κοινωνίας των πολιτών πριν ξεκινήσει η προβλεπόμενη από το Σύνταγμα αναθεωρητική διαδικασία στη Βουλή.
Αφετηρία της πρωτοβουλίας μας ήταν μια θεμελιώδης παραδοχή, για την οποία βεβαίως υπάρχει μια εξίσου θεμελιώδης διαφωνία ανάμεσα στις παρατάξεις μας.
Η δική μας παραδοχή λοιπόν ότι το Σύνταγμα ανήκει πρωτίστως στους πολίτες. Σε όλους τους πολίτες.
Συνεπώς λόγο για το Σύνταγμα δεν πρέπει να έχουν μόνον οι ειδικοί και οι τεχνοκράτες. Φυσικά θα έχουν κι αυτοί, αλλά όχι μονάχα αυτοί. Και βεβαίως λόγο για το Σύνταγμα δεν μπορεί να έχουν μόνον οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ, αλλά όλοι οι πολίτες, όλος ο λαός.

Οι αντιδράσεις μας στην πρωτοβουλία αυτή τότε, από τα κόμματα που εμείς ονομάζουμε κόμματα του παλιού πολιτικού συστήματος, πιστεύω ότι δεν είχαν να κάνουν μόνο με έναν θεσμικό καθωσπρεπισμό, επιτρέψτε μου την έκφραση, αλλά, κυρίως, υπέκρυπταν κι έναν φόβο. Τον φόβο να χάσουν για πρώτη φορά τον έλεγχο του Συντάγματος οι πολιτικές δυνάμεις που το μονοπώλησαν από τη μεταπολίτευση και μετά.

Οι ίδιες πολιτικές δυνάμεις δηλαδή, που έβαλαν το άρθρο 86 στο Σύνταγμα για να διασφαλίζουν την ατιμωρησία των στελεχών τους που διετέλεσαν σε κυβερνητικές θέσεις.
Οι ίδιες πολιτικές δυνάμεις που έβαλαν το δικαίωμα επίταξης στο Σύνταγμα για να περιορίζουν το δικαίωμα της απεργίας.
Οι ίδιες πολιτικές δυνάμεις που έχουν της εξής θεώρηση για τη λειτουργία της δημοκρατίας, να ψηφίζει ο λαός μια φορά τα τέσσερα χρόνια και μετά να παρακολουθεί αμέτοχος ν’ αποφασίζουν άλλοι για λογαριασμό του.

Αφού λοιπόν προηγήθηκε μια μακρά και γόνιμη διαδικασία διαβούλευσης σε κάθε άκρη της Ελλάδας, καταθέσαμε την πρότασή μας το Νοέμβριο του 2018.
Η πρόταση αναθεώρησης που καταθέσαμε αποτυπώνει ένα συνολικό σχέδιο για το Σύνταγμα και τους θεσμούς.
Ένα σχέδιο για μια Νέα Μεταπολίτευση, όπως το ονομάσαμε.
Για μια Ελλάδα που αφήνει επιτέλους πίσω της τα βαρίδια του 20ου αιώνα και μπαίνει, έστω με καθυστέρηση, στον 21ο αιώνα.
Ένα σχέδιο που βάζει μπροστά τους πολίτες και τον ελληνικό λαό.

Το σχέδιό μας αυτό. έχει τρεις πυλώνες:
Ο πρώτος πυλώνας είναι ο εκδημοκρατισμός του πολιτεύματος.
Ο δεύτερος είναι η διεύρυνση της λαϊκής συμμετοχής και των κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων.
Και ο τρίτος είναι η αποκατάσταση της αξιοπιστίας της πολιτικής.

Όταν καταθέσαμε την πρότασή μας αυτή, είχαμε απόλυτη επίγνωση ότι παίρνουμε ένα ρίσκο.
Η κοινοβουλευτική μας ομάδα δεν είχε καν την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή.
Και φυσικά γνωρίζαμε πολύ καλά ότι θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να διασφαλίσουμε για τις προτάσεις μας στην πρώτη Βουλή, στην προτείνουσα Βουλή, την απαιτούμενη αυξημένη πλειοψηφία των 180 βουλευτών, είτε στην προτείνουσα είτε στην αναθεωρητική.
Γνωρίζαμε όμως επίσης πολύ καλά ότι η κοινωνία δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Διότι, ιδίως το αίτημα για την εξυγίανση του πολιτικού συστήματος ήταν και είναι κάτι παραπάνω από ώριμο αίτημα. Επιτακτικό αίτημα, επείγον αίτημα είναι
Γι’ αυτό και δεν διστάσαμε να πάρουμε αυτό το πολιτικό ρίσκο. Πήραμε την απόφαση να κινήσουμε τη διαδικασία αναθεώρησης, χωρίς μικροπολιτικούς υπολογισμούς και χωρίς τακτικισμούς. Με στάση υπευθυνότητας απέναντι στην κοινωνία και απέναντι στο πολιτικό σύστημα.
Το σχέδιό μας, προφανώς, δεν θα υλοποιηθεί. Παρόλα αυτά δεν μετανιώνουμε που ανοίξαμε αυτή τη διαδικασία. Δεν μετανιώνουμε που βάλαμε τις βάσεις της συζήτησης στην ελληνική κοινωνία για την ανάγκη μιας προοδευτικής αναθεώρησης του Συντάγματος και ενός συνταγματικού εκσυγχρονισμού της χώρας μας.
Άλλωστε πρωτίστως στην κοινωνία και στους πολίτες απευθυνθήκαμε.
Και καταθέσαμε ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό σχέδιο για το Σύνταγμα και τους θεσμούς, για το οποίο είμαστε περήφανοι.
Ένα σχέδιο που είμαστε βέβαιοι πως, αν το θέταμε στη κρίση των πολιτών, στη μεγάλη τους πλειοψηφία θα το ενέκριναν.

Απέναντι στο σχέδιό μας, η άλλη πλευρά, η συντηρητική παράταξη, η παράταξη της Ν.Δ. τι αντιπρόταση είχε; Ποιο ήταν το σχέδιό της;
Η αντιπρόταση της Νέας Δημοκρατίας ήταν μια αμήχανη και άτολμη συρραφή σκόρπιων διατάξεων. Ένα μνημείο βερμπαλισμού, χωρίς άξονες και κεντρική ιδέα, χωρίς ειρμό και χωρίς έρμα.

Εμείς δείξαμε και αποδείξαμε ότι έχουμε σχέδιο. Μπορεί να διαφωνείτε μ’ αυτό..
Η Νέα Δημοκρατία, αντιθέτως, απέδειξε ότι στα του Συντάγματος τουλάχιστον, κινείται χωρίς πυξίδα και χωρίς σχέδιο.
Δεν χρειάζεται να πω πολλά για να το αποδείξω αυτό. Μια απλή σύγκριση της πρότασης που κατέθεσε η Ν.Δ. για την αναθεώρηση του Συντάγματος το 2014, με την πρόταση που κατέθεσε το 2018, αρκεί για του λόγου το αληθές.
Δύο εντελώς διαφορετικά κείμενα.

Και, τουλάχιστον, η πρότασή σας το 2014, όσο κι αν διαφωνήσαμε μαζί της, είχε τουλάχιστον μια στοιχειώδη δομή και μια στοιχειώδη κεντρική λογική.
Η πρόταση του 2018 μοιάζει να είναι ένα ποτ-πουρί ποικίλων και ασύνδετων μεταξύ τους ρυθμίσεων, που φαίνεται τελικά πως ο μόνος λόγος που προτάθηκαν, πέραν των τρεχουσών πολιτικών σκοπιμοτήτων, είναι για να συγκαλύψουν τον ένα και μοναδικό σκοπό στον οποίο η πρόταση αποβλέπει, που είναι η συνταγματοποίηση του νεοφιλελευθερισμού στην Παιδεία και στο Περιβάλλον. Με διατάξεις που οδηγούν ευθέως στην εμπορευματοποίηση της παιδείας και διατάξεις που οδηγούν ευθέως στην υποβάθμιση της προστασίας του περιβάλλοντος.

Περαιτέρω, αυτό που πετύχαμε με τη δική μας πρόταση, είναι να αποδείξουμε πως είμαστε μια πολιτική δύναμη συνταγματικής και θεσμικής υπευθυνότητας.
Η πρότασή μας έχει βεβαίως -δεν το κρύβουμε αυτό- αριστερό και προοδευτικό πρόσημο.
Ωστόσο οι επιμέρους παρεμβάσεις που τη συγκροτούν ενέχουν το στοιχείο της συναίνεσης και του συμβιβασμού, έτσι όπως απαιτείται σε μια διαδικασία αναθεώρησης.
Δεν προτείνουμε εμείς, όπως η Νέα Δημοκρατία το κάνει, τη συνταγματοποίηση του πολιτικού μας προγράμματος. Προτείνουμε ώριμα αιτήματα της ελληνικής κοινωνίας. Και μάλιστα αιτήματα που έχουν διαμορφώσει μια πλειοψηφική δυναμική στην κοινή γνώμη.